Zhen wordt steeds zelfstandiger 

Zhen (12) staat midden op het schoolplein van CB De Zwaluw. Ze draagt blauwe regenlaarzen en een dikke winterjas. In haar hand heeft ze een ketting van grote gouden sterretjes, die rinkelt en schittert als ze hem door haar vingers laat glijden. Voorzichtig kijkt ze nu en dan op van de ketting, naar de spelende kinderen om zich heen. Twee meisjes hangen giechelend aan de rekstok en dagen elkaar uit om kunstjes te doen. Zhen’s ogen volgen de kinderen. Ze doet een stapje naar voren om beter te kunnen zien wat ze doen. En dan valt haar blik weer op de ketting in haar hand. Rinkelend loopt ze richting de bosjes. 

“Ze heeft waarschijnlijk een papiertje gevonden dat ligt te schitteren in de zon”, zegt haar leerkracht, Annemarije. Annemarije staat bij de deur van de school en houdt vanaf die plek het plein in de gaten. Zhen, die autisme en een verstandelijke beperking heeft, is niet meer te zien, maar Annemarije weet precies waar ze is. “In het begin moesten we Zhen bij ons wegsturen, maar nu gaat ze zelf bij de andere kinderen staan. Ze speelt meestal niet met ze mee, maar is wel nieuwsgierig naar wat ze doen. Laatst was er een groepje kinderen dat bezig was met een spelletje waarbij ze allemaal met één voet in een kring stonden. Zhen ging erbij staan en zette haar voet erbij, tussen die van de andere kinderen. Die lieten haar ook meedoen. Dat was heel bijzonder om te zien: ook Zhen heeft de intrinsieke behoefte om erbij te horen.” 
 
Meedoen met de gymles 
Stichting Paswijs is een Samen naar School-klas die gespecialiseerd is in kinderen met prikkel- en/of informatieverwerkingsproblemen. Er zitten op dit moment vijf kinderen in de klas, die allemaal een verschillende zorgvraag en een verschillend onderwijsniveau hebben. Bij alle kinderen is het doel om ze weer in te laten stromen in het reguliere onderwijs van CB De Zwaluw, een kleinschalige dorpsschool van 72 leerlingen, die in het aangrenzende pand gevestigd is. De leerlingen van de Samen naar School-klas volgen lessen bij de onderbouw, middenbouw of bovenbouw van De Zwaluw, passend bij hun niveau. 

Zo heeft Zhen eerder deze ochtend meegedaan bij de gymles van de onderbouw. De kleuters liepen in een chaotische optocht achter elkaar over de buitenrand van het gymveld. Het voorste kind mocht voordoen hoe alle kinderen moeten bewegen: rennend, huppelend, hinkelend, zo gek als ze het maar konden verzinnen. Zhen liep, samen met haar PGB’er Sandy, achteraan en rende mee. Maar toen ze moest kruipen werd het te spannend. Annemarije: “Op zo’n moment kiest ze ervoor om te blijven lopen, en dat is prima. Het is al zo’n verschil met de eerste keer dat ze meedeed. Toen werd ze erg overprikkeld van het tumult van de andere kinderen. Dat kan ze nu al veel beter aan.” 
 
‘Wil je helpen?’ 
Na de gymles ging Zhen aan de slag met taal. Samen met Annemarije legde ze woordjes met magneetletters om die vervolgens ook uit te spreken. Annemarije vertelt: “We hebben taalles waarbij we kijken wat elk kind kan. Vaak zetten we één kind aan het werk en gaan we aan de slag met de ander, zodat we individuele begeleiding kunnen bieden. Als ze er klaar voor zijn volgen de kinderen taallessen in de reguliere klassen.” Ook Zhen’s taalgebruik gaat vooruit. Annemarije: “We werken met Zhen aan haar zelfstandigheid. Ze kan nu vragen: ‘Wil je helpen?’ Toen ze in de klas kwam vormde ze vragen van één woord.” 

Vertrouwen als basis 
Op het schoolplein is Zhen ondertussen via de bosjes richting de rand van het plein gelopen. Ze is vlak bij de straat, daar alleen van gescheiden door kniehoge paaltjes met een dunne draad ertussen gespannen. Er is geen stalen hek, zoals bij de meeste scholen. “Wij werken hier op basis van vertrouwen”, legt Annemarije uit. “We zien natuurlijk ook alles – mocht er een kind de straat op lopen dan zijn we er zo bij. Maar dat is nog nooit gebeurd. Dat zegt ook heel veel over ons onderwijs. We vertrouwen op wat de kinderen wél kunnen, we gaan niet uit van de beperking. En dat werkt.”